เบต้าแคโรทีนจัดอยู่ในกลุ่มแคโรทีนอยด์ ซึ่งเป็นกลุ่มของรงควัตถุที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติผ่านกระบวนการสังเคราะห์ของพืช และมีมากกว่า 600 ชนิด กลุ่มรงควัตถุเหล่านี้เองที่ทำให้พืชผักผลไม้มีสีเหลือง ส้ม และ แดง โดยแคโรทีนอยด์ส่วนใหญ่ที่พบในพืชที่มนุษย์นำมารับประทานจะประกอบด้วย ไลโคพีน เบต้าคริปโทแซนทิน ลูทีน ซีแซนทีน แอลฟาแคโรทีน และเบต้าแคโรทีน สำหรับเบต้าแคโรทีน พบมากในพืชผักที่มีสีเขียวเข้ม สีเหลือง หรือสีส้ม เช่น ผักบุ้ง ใบตำลึง ผักคะน้า ฟักทอง แครอต เป็นต้น ส่วนผลไม้ ได้แก่ ผลไม้ที่มีสีแดง สีเหลือง หรือสีส้ม เช่น แตงโม มะม่วงสุก มะละกอสุก ส้มสายน้ำผึ้ง เป็นต้น เบต้าแคโรทีนในผักสดมีตั้งแต่ไม่พบไปจนถึง 4,471.5 ไมโครกรัมต่อผัก 100 กรัมส่วนที่กินได้ พบมากที่สุดในแครอต รองลงมา ได้แก่ ผักชีล้อม ใบมันปู ผักตำลึง ยอดอ่อนมะม่วงหิมพานต์ ผักกระเฉด ผักพูม ผักกูด สะเดา มะระ
บทบาทและหน้าที่ของเบต้าแคโรทีน
เบต้าแคโรทีนนั้นเป็นสารตั้งต้นของวิตามินเอ นั่นหมายความว่า สามารถเปลี่ยนเป็นวิตามินเอในภายหลังจากการถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายได้ โดยเบต้าแคโรทีน 12 ไมโครกรัม จะเปลี่ยนเป็นวิตามินเอได้ 1 ไมโครกรัม เบต้าแคโรทีนยังทำหน้าที่เป็นสารต้านอนุมูลอิสระ สามารถหยุดฤทธิ์ของออกซิเจนที่เป็นอนุมูลอิสระได้ นอกจากนี้การทดลองในหลอดทดลองพบว่า เบต้าแคโรทีนสามารถยับยั้งการเกิดปฏิกิริยาออกซิเดชันของไขมันได้ ส่วนการศึกษาทางด้านระบาดวิทยาพบว่า การรับประทานอาหารประเภทพืชผักและผลไม้ที่มีเบต้าแคโรทีนสูง จะช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือด รวมทั้งมะเร็งบางชนิดได้ เบต้าแคโรทีนสามารถกระตุ้นการสังเคราะห์โปรตีนคอนเนซิน ซึ่งเป็นโปรตีนที่ทำให้เกิดรูหรือช่องว่างในผนังเซลล์ทำให้เกิดการสื่อสารระหว่างเซลล์ โดยการแลกเปลี่ยนสารที่มีโมเลกุลขนาดเล็กระหว่างกันได้ การสื่อสารระหว่างเซลล์นี้มีความสำคัญในขั้นตอนการแบ่งตัวของเซลล์ ซึ่งคุณสมบัตินี้จะสูญเสียไปในเซลล์มะเร็ง
เมนูอาหารอุดมด้วยเบต้าแคโรทีน
ผัดมะระใส่กุ้ง เป็นเมนูง่ายๆ ที่ไม่ธรรมดา เพราะมะระมีประโยชน์มากมาย ยิ่งนำมาผัดรวมกับกุ้งบอกได้เลยว่าอร่อยมาก วิธีทำก็ไม่ยุ่งยาก ที่สำคัญผัดมะระใส่กุ้ง เป็นเมนูที่มีประโยชน์ เพราะเต็มไปด้วยใยอาหารจากมะระ มะระเป็นผักที่มีประโยชน์ต่อร่างกายมากโดยเฉพาะการมีสารเบต้าแคโรทีนที่ช่วยเสริมสร้างภูมิคุ้มกันโรคและช่วยปกป้องเซลล์จากการถูกทำลายของสารก่อมะเร็งต่างๆ ส่วนประกอบในการทำก็มี กุ้งสดปอกเปลือกผ่าหลังดึงเส้นดำออก 6 ตัว มะระจีนหั่นชิ้นบางๆ 200 กรัม แครอทซอยเส้น 1/4 ถ้วยตวง พริกสดสีแดงหั่นแฉลบ 3 เม็ด กระเทียมสับ 1 ช้อนโต๊ะ ซอสเห็ดหอม 2 ช้อนโต๊ะ ซอสปรุงรสอาหารฝาเหลือง 1 1/2 ช้อนชา น้ำตาลทราย 1 ช้อนชา พริกไทยป่น 1/8 ช้อนชา น้ำมันพืช 1 ช้อนโต๊ะ น้ำเปล่า 2 ช้อนโต๊ะ เกลือป่นหยาบ 1 ช้อนโต๊ะ วิธีทำให้เริ่มจากโรยเกลือป่นลงในมะระ คลุกเคล้าให้เข้ากันหมักไว้ 5 นาที ล้างให้หมดความเค็ม พักไว้ให้สะเด็ดน้ำ ตั้งกระทะใส่น้ำมันพืชพอร้อน ใส่กระเทียมและพริกสดลงผัดพอหอม ใส่กุ้งลงผัดพอสุก ใส่มะระที่เตรียมไว้ ตามด้วยแครอท ผัดให้เข้ากัน ปรุงรสด้วยซอสปรุงรสอาหารฝาเหลือง ซอสเห็ดหอม น้ำตาลทราย และพริกไทยป่น เติมน้ำเปล่า ผัดให้เข้ากันอีกครั้ง ตักใส่ภาชนะ จัดเสิร์ฟ
มะระผัดไข่ใส่กุ้งแม้จะมีเบต้าแคโรทีน และรสชาติจะอร่อย แต่ต้องไม่ใช้มะระที่แก่เกินไป โดยเลือกซื้อจากหนามของมะระ ถ้าหนามมีลักษณะแข็ง แสดงว่ามะระนั้นแก่เต็มที่แล้ว ไม่ควรซื้อมารับประทานเพราะจะมีรสขมมากๆ ให้เลือกซื้อที่หนามมีลักษณะอ่อนนิ่ม เพราะจะเป็นมะระที่มีอายุน้อยและไม่ขมมากจนเกินไป สามารถนำมาประกอบอาหารได้อร่อย
เครดิตภาพจาก pixabay.com
#สุขภาพดี #เมนูอุดมต้าแคโรทีน #อาหารเสริมสุขภาพ